Jadeit
Należący do grupy piroksenów, jadeit (sylifikat sodu i glinu, NaAlSi2O6) wyróżnia się większą przejrzystością i bogactwem barw niż nefryt, obejmując odcienie zieleni oraz barwy białe, różowe, niebieskie, czarne i inne. Twardość jadeitu, oceniana na 6,5 do 7 w skali Mohsa, sprawia, że jest on chętnie wykorzystywany do tworzenia ekskluzywnej biżuterii i drobnych dzieł sztuki. W Chinach jadeit jest szczególnie doceniany, symbolizując czystość i moralność.
Lokalizacje wydobycia jadeitu:
- Myanmar stanowi główne źródło jadeitu najwyższej jakości, szczególnie z okolic Hpakant w regionie Kachin. Birmański jadeit, ceniony za intensywnie zielony kolor "imperialny", jest słynny na całym świecie.
- Gwatemala oferuje unikalny jadeit w różnorodności kolorystycznej, w tym niebieskim i zielonym, cieszącym się uznaniem wśród dawnych cywilizacji Mezoameryki, jak Majowie.
- W Rosji, w okolicach jeziora Bajkał
- Kazachstan
- Stanay Zjednoczone (Alaska, Kalifornia) również znajdują się złoża jadeitu, choć są one mniej istotne na rynku globalnym.
Nefryt
Termin "nefryt" odnosi się do minerałów z grupy amfiboli, głównie aktynolitu i tremolitu, formujących zbite agregaty włókniste. Jest to kompleksowy sylifikat wapnia, magnezu i żelaza. Nefryt charakteryzuje się mniejszą przejrzystością niż jadeit i zwykle występuje w odcieniach zieleni, ale może przyjmować również barwy czarne, czerwone, żółte i białe. Z twardością 6 do 6,5 w skali Mohsa, nefryt jest mniej twardy niż jadeit, lecz jego włóknista struktura zapewnia dużą odporność na złamania, co sprawia, że jest idealny do produkcji narzędzi, broni i dużych rzeźb.
Lokalizacje wydobycia nefrytu:
- Chiny - długotrwałe wydobycie, szczególnie w Xinjiang, gdzie nefryt odgrywa istotną rolę w kulturze i sztuce.
- Nowa Zelandia - znany jako pounamu, wykorzystywany przez Maorysów do tworzenia narzędzi i biżuterii.
- Rosja (Syberia)
- Kanada (Kolumbia Brytyjska)
- Stany Zjednoczone (Kalifornia, Wyoming), są również źródłami nefrytu.
Jadeit i nefryt, mimo wspólnej nazwy "jade", odznaczają się odmiennymi właściwościami chemicznymi i fizycznymi. Jadeit cieszy się ogólnym uznaniem za twardość, przejrzystość i różnorodność barw, podczas gdy nefryt jest ceniony za wytrzymałość i historyczną wartość, szczególnie w kulturach chińskiej i maoryskiej. Oba typy jade nadal są wysoko cenione w dziedzinie biżuterii i sztuki, z bogatymi tradycjami rzemieślniczymi przekazywanymi przez wieki.