Moczenie nocne – definicja
Moczenie nocne definiowane jest jako nieświadome (czyli mimowolne) oddanie moczu w czasie snu, które zdarza się częściej niż dwa razy w tygodniu u dziecka, które ukończyło piąty rok życia w przypadku dziewczynek lub szósty rok życia w przypadku chłopców.
Przyczyny moczenia nocnego – fizjologia i psychika
Przyczyny enurezy u dzieci możemy podzielić na dwie zasadnicze grupy:
-
czynniki fizjologiczne
1. za mała pojemność pęcherza moczowego
2. czynnościowe zaburzenia funkcjonowania dróg moczowych o charakterze pierwotnym lub wtórnym (np. niewłaściwa koordynacja wypieracza i cewki)
3. brak prawidłowego rytmu dobowego produkcji wazopresyny (hormonu regulującego ilość moczu produkowanego przez nerki) - u dzieci, które moczą się w nocy, nie zwiększa się fizjologicznie produkcja wazopresyny, dlatego w godzinach nocnych wytwarza się u nich duża ilość moczu, której pęcherz nie jest w stanie utrzymać, mimo pojemności mieszczącej się w normie.
W przypadku przyczyn wymienionych w punkcie 1. oraz 2. poza moczeniem w nocy występują również incydenty moczenia dziennego.
W sytuacji gdy moczenie pojawia się wyłącznie w nocy, utrzymuje się od urodzenia i nie wynika ze stanu chorobowego, w medycynie określane jest mianem pierwotnego izolowanego moczenia nocnego (PIMN). W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-105 PIMN oznaczane jest kodem kodem N39.44. Dotyczy to około 70-80% moczenia nocnego u dzieci.
-
czynniki psychologiczne
Uwaga! Problemy emocjonalne mogą być zarówno przyczyną moczenia nocnego jak i jego skutkiem. Należy być bardzo ostrożnym, aby nie pomylić skutku z przyczyną. Ważne jest określenie, czy problemy emocjonalne nie występują wtórnie.
1. stres i lęk: problemy w szkole, napięcia rodzinne, rozwód rodziców czy inne stresujące sytuacje mogą powodować moczenie nocne.
2. zmiany życiowe: przeprowadzka, pojawienie się na świecie rodzeństwa, zmiana szkoły – każda znacząca zmiana w życiu dziecka może wpłynąć na jego zdolność do kontrolowania moczu w nocy.
Diagnostyka moczenia się w nocy
Bezwzględnym warunkiem skutecznego leczenia jest właściwie postawiona diagnoza. Lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad, badania fizykalne oraz badania dodatkowe, których katalog zależny jest od oceny fizykalnej małego pacjenta oraz danych uzyskanych na podstawie wywiadu.
Do badań w ramach diagnostyki w przypadku moczenia nocnego należeć mogą:
-
badanie ogólne moczu
-
posiew bakteriologiczny i mykologiczny moczu
-
badanie ultrasonograficzne (USG) pęcherza moczowego
-
badania laboratoryjne (m.in. oznaczenie poziomu kreatyniny we krwi)
Konsultacja psychologiczna może być bezcennym wsparciem całej rodziny w procesie diagnostycznym oraz terapeutycznym. Psycholog dziecięcy pomaga budować zdrową i otwartą relacje z rodzicami. Ważne aby dziecko odzyskało poczucie własnej wartości i miało świadomość że jest wspierane, akceptowane i kochane.
Jak leczy się moczenie dziecka w nocy?
Leczenie moczenia nocnego może być przyczynowe (kiedy wykryta została przyczyna enurezy u dziecka) lub objawowe (gdy takiej przyczyny nie udało się ustalić). Metody leczenia dzielimy również na niefarmakologiczne i farmakologiczne, przy czym leczenie niefarmakologiczne bywa stosowane jako jedyne, a leczeniu farmakologicznemu właściwie zawsze towarzyszą dodatkowo metody niefarmakologiczne.
Do metod niefarmakologicznych zalicza się między innymi:
-
kondycjonowanie pęcherza - zwiększenie podaży płynów w dzień (muszą być równomiernie rozłożone w czasie) z równoczesnymi próbami wydłużania przerw między mikcjami, co stanowi bodziec dla pęcherza w celu zwiększenia jego pojemności
-
alarmy na moczenie nocne – to specjalne urządzenia alarmowe, które mogą pomóc dziecku nauczyć się reagować na pełny pęcherz w nocy (opinie specjalistów na temat ich skuteczności są bardzo zróżnicowane)
-
wyrabianie nawyku opróżniania pęcherza moczowego przez snem
-
tzw. wysadzanie dziecka na siusiu w nocy
W niektórych przypadkach lekarze mogą przepisać leki, takie jak desmopresyna, która zmniejsza produkcję moczu lub leki antycholinergiczne, które zwiększają pojemność pęcherza.
Uwaga! Bardzo ważne jest, aby równolegle do leczenia rodzice zawsze bezwarunkowo wspierali dziecko, unikali karania i zawstydzania go za moczenie się.
Wskazówki dla rodziców – jak postępować
Kluczowe jest, aby rodzice byli dla dziecka wspierający i wyrozumiali. Krytyka i kara mogą tylko pogorszyć sytuację i są dla dziecka bardzo dotkliwe emocjonalnie. Należy informować dziecko, że moczenie nocne nie jest jego winą i że wiele dzieci ma ten sam problem. Pomaga to znormalizować sytuację poprzez zmniejszenie poczucia wstydu i odczuwania lęku.
W razie potrzeby wskazane jest skonsultowanie się z pediatrą, psychologiem lub urologiem, co może być kluczowe dla właściwego zarządzania problemem. Kiedy zdecydować się na konsultację specjalistyczną w przypadku moczącego się w nocy dziecka? Pierwsza wizyta dziecka z problemem enurezy u pediatry bądź urologa powinna odbyć się po ukończeniu czwartego roku życia. Konsultację należy odbyć wcześniej, jeśli moczeniu nocnemu towarzyszą niepokojące objawy, takie jak popuszczanie moczu w dzień lub dolegliwości przy mikcji.
Moczenie nocne to problem, który często ustępuje samoistnie, ale czasami potrzebna jest interwencja specjalistyczna. Właściwe podejście terapeutyczne i wsparcie rodziny mogą znacznie przyspieszyć ten proces i poprawić jakość życia dziecka. Jeśli Twojego dziecko ma problem z moczeniem nocnym, skontaktuj się z Kids Medic i umów się na wizytę do psychologa dziecięcego!